Gustavo Naveira Röportajı, Bölüm 1
Gustavo Naveira Röportajı, Bölüm 2
Gustavo Naveira Röportajı, Bölüm 3
İKİNCİ BÖLÜM:
D: 1999 yılında Daniel Trenner’in organize ettiği workshopa katıldığımız dönemde, Cochabamba 444’teki Cuma pratiğinize katılmıştık ve bu yerin sizin için yıllarca güzel bir toplanma yeri olduğuna dair hikayeler duyduk. Fabian (Salas), Chicho (Frumboli) ve bir sürü başka insanla yakın çalıştınız. Bu nasıl başladı?
G.N: San Telmo’da Cochabamba 444, Club Belgrano’da Pepito Avellaneda’nın pratiklerine katılıyordum. Seksenlerin bir döneminde Pepito dansçı ve eğitmen olarak Avrupa ve başka yerlerde çok rağbet gören biriydi. Pepito bana Cuma pratiklerini devralmamı teklif etti. Böylece ben ve öğrencilerim pratiğimde çalışmaya başladık. Fabian’la ilk çalışmaya başladığımız zamanları hatırlıyorum, biraz vahşi bir adamdı. Ben çalışacağımız alanı ayarlar, oda kiralardım sonra da bir araya gelip çılgınca teknikleri kurcalardık. Dönüşte 98 farklı gancho olabildiğini keşfettiğimiz geceyi hatırlıyorum!
Sürekli tango konuşuyorduk. Bir şeyler bildiğini düşündüğümüz herkesten bilgi ve fikir almaya çalışıyorduk. Dansı öğrendiğim dönemde birçok “Tango Ustası” ile karşılaşıyordum ve onlara saygıyla yaklaşsanız da “Her şeyi bilmiyorum, beni rahatsız etme” tavrında oluyorlardı. Bu, tangoya ilkel bakanlar için tipik bir tavırdı. Yani, onlardan tangoya dair işe yarar şeyler öğrenmek kolay değildi.
Bir akşam Fabian’ın bana dönüp şunu söylediğini hatırlıyorum “Gustavo, kendi başımızayız. Dansın yapısını çözmeye çalışmalı ve elde ettiklerimizle dansımızı yeniden şekillendirmeliyiz.”
D: Chicho yakın zamanda bir röpörtajında tangonun yapısıyla ilgili bildiği her şeyi sizden öğrendiğini söyledi. Peki Chicho ne zaman sahneye girdi?
G.N: Tarihleri tam olarak hatırlamıyorum, belki doksanlarda. Ben başlangıçtan beri çok başarılı bir eğitmendim ve o zamanlar tango camiası küçüktü, yani herkes benden az çok haberdardı. Chicho ile o zamanlar partneri olan Victoria aracılığıyla tanıştım. Victoria modern dansçıydı, aktristi, bir sürü şey yapardı, harika bir ressamdı ve benden tango öğreniyordu. Chicho ile bir oyunda partner olarak rol alıyorlardı ve bu rol için Chicho’nun en azından birkaç adım tango öğrenmesi gerekiyordu, Victoria da onu bana getirdi.
Bu arada Victoria ile ilgili ilginç bir şey daha, Ana Maria Stekelman’ın işi bir dönem Boulder için çok önemliydi. (Stekelman’ın Tangokinesis grubu 1997’de Boulder’de Colorado Dans Festivalinde oldukça etkileyici ve ses getiren bir tango gösterisi sergiledi.) Bundan birkaç yıl önce Ana Maria Sketelman’ın çalıştığı Teatro Colon’da “tango dans üstadı” ünvanıyla yer aldım. Ana şovun birilcil koreografıydı. O ve yönetmen beni “asistan dans yönetmeni” olarak işe aldılar. İyi bir klasik tango kareografisine ihtiyaçları vardı. Bu şov 15 solo şarkıcı, 100 müzisyen ve koroda 300 şarkıcıdan kadrosunda bulunduran büyük bir operaydı. Yapımın adı Maraton’du, yeni operanın dünya premieri! Stekelman çalışmaların daha başında seyahat etmek zorundaydı ve tempoya dayanamayıp işi bıraktı. Yönetmen de beni baş koreograf yaptı ve kendime bir asistan bulmamı söyledi, ben de Victoria’yı çağırdım. Ama yetişemiyorduk ve koreografi için Lea adında bir kadını daha aldık. 1990 yılında 3 ay içinde 50 dansçı, 22 sahne için 2,5 saatlik bir koreografi hazırladık.
Yine bu zamanlarda Chicho sadece 6 aylık bir çalışmayla harika bir dansçı haline geldi. Sanırım bundan sonra oyunculuğu, müziği ve diğer her şeyi bıraktı ve tangoyu bir takıntı haline getirdi. Onunla ilgili bir günü hiç unutmayacağım, stüdyomdaydık, bana ciddi şekilde baktı ve dedi ki “Gustavo, bununla ne yapacağız? Bu sanat icra etmenin harika bir yolu. Bu yolda iyi bir şey yapmalıyız, devasa bir şey!” Bunu söylerken çok heyecanlı ve çılgındı. Chicho ile hikayemiz aslında o an başladı.
Chicho kesinlikle gördüğüm en iyi dansçıydı. Fabian ve benle çalışmaya başladı, biz şunu söyledik “Onu kesinlikle bizimle çalışmaya almalıyız, yoksa bacaklarını kıracağız.” Chicho kimsenin yapamayacağı çılgınca şeyler yapıyordu.
D: Seminerlerinizde öğrenciler genelde çalışırken kendilerini videoya alıyorlar fakat siz bunu desteklemiyorsunuz. Nedenini açıklar mısınız?
G.N: Derslerimizde öğrencilerimize hareketleri videoya almaktansa notlar almalarını öneriyoruz. Öncelikle kamera karşısındayken pratik yaptığınız şey, kamera kullanma yetiniz olur. Bu size yararlı görünebilir ama tango öğrenmek için bir yararı yok. Muhtemelen o videoyu tekrar izlemezsiniz ki izleseniz de iddia ediyoruz, videoyu çekerken düşündüğünüz kadar yarar elde edemeyeceksiniz. Bunu kişisel tecrübelerimize dayanarak söylüyoruz. 1995’te Giselle ile ilk kez çalıştığımda ikimizde Sitges, İspanya’da bir festivale eğitmen olarak davet edilmiştik. İkimiz de partnersiz geldiğimizden, organizatör birlikte çalışmamızı önerdi. Kabul ettik ve iki gün sonra oldukça iyi geçen bir şov yaptık. Festival bittikten sonra hiç görüşmedik, ta ki aynı organizatör bizi bir sene sonra aynı festivale davet edene kadar. Fakat bu sefer çalışmak için çok zamanımız yoktu ve birlikte performans sergilemek konusunda kararsızdık. Organizatör, bunun sorun olmayacağını çünkü geçen seneki şovun videosunu yeniden düzenleyip hazırlanabileceğimizi söyledi. O dönem, kendi videomuzdan bir şov çıkarmanın, sil baştan yapmaktan daha zor olduğunu ve daha uzun sürdüğünü keşfettik.
Asıl konu şu ki: video çekmek yerine not aldığınızda, o notlara tekrar bakmayacağınız da doğru. Fakat not alma eylemi, tangoya bakış açınızı değiştirecek bir olaydır. Ne yaptığınızı sembollerle açıklayacak ve analiz edecek bir alan bulmuş olursunuz. Ve bu semboller kendi tangonuzu ve izlediğiniz diğer insanların dansını analiz etmek için değerli bir araç haline gelir. Yani yazma eylemi iyi bir dansçı olmanız için, kamerayı kullanmaktan daha iyi sonuç verir.
D: Genelde özel çalışmalarımızda, yaşadığımız çatışmalardan dolayı, gelişmekte zorlanıyoruz. Bunun başka tango çiftleri arasında da geliştiğini biliyoruz. Siz ikiniz için durum nasıl?
G.N: Bu önemli şeyi öğrenmem uzun zaman aldı: bazen her şeyi mükemmel yapmadığınız için endişelenmemeniz gerekir, bazı şeylerin akışında gitmesine izin vermeliyiz. Sıklıkla yeterince iyi çalışmadığımı düşünürdüm, kendime kızardım üzülürdüm ve eskisinden daha da kötü dans ederdim.
Kendinizi çok acımasızca ve sert yargılarsanız, basitçe daha gergin hale gelirsiniz. Bu size de partnerinize de yardımcı olmaz. Çalışırken sizi rahatlatacak bir şeyler bulmak önemlidir, özellikle partnerinizle zor şeyler üzerinde çalışıyorsanız.
İzlemeniz için Gustavo Naveira ve Giselle Anne’den bir video