Tango bu kez gençlerin müziği
Yeni kuşak tangoculardan oluşan Sexteto Canyengue, Hollanda’da kurulan ilk tango altılısı. Grubun lideri ve orkestra düzenleyicisi bandoneonist Carel Kraayenhof. Bestelediği tangolardan en ünlüsü Pugliese’ye ithaf ettiği ‘Kırmızı Karanfil’.
Evet, günümüzde asırlık tangoya sahip çıkan ve onu yaşatan genç kuşak, adını bütün dünyada konserler, festivaller ve milongalar ile duyurmakta. Yeni bir jenerasyon nöbeti çoktan devralmışa benziyor.
Arjantin’de çıkan La Nacion gazetesinin 5 Mart Pazar günkü sayısında yazar Gabriel Plaza konuya aynı paralelde bir yaklaşımda bulunmakta: ”Dansın patlamasından sonra tango dünyası şimdi de bir başka zirveyi yaşıyor; halen büyük çoğunluğu gençlerden oluşan 15’ten fazla orkestra, Pugliese ve D’Arienzo’nun adımlarını izliyor. 90’lı yıllara gelinceye dek birçok kimse tarafından ‘tipik orkestranın’ imzalanmış olan ‘ölüm fermanına’ rağmen dansın gösterdiği başdöndürücü yükseliş ile birlikte 40’lı yılların orkestra düzeni ve çalış stili yeniden yaşama döndürülmek yolunda. Yaklaşık olarak 15 kadar orkestra bugün o efsanevi kuşaktan Alfredo Gobbi, Julio De Caro, Osvaldo Pugliese, Juan D’Arienzo ve Carlos Di Sarli ‘ye öykünmekte. Bugünkü formasyonların kuruluşunda altın dönemin orkestralarında çalan bazı eski müzisyenlerin rolü olsa da Color Tango, Gigi De Angelis, Beba Pugliese, El Arranque, Fernandez Branca gibi topluluklar tamamen yeni bir kuşağın ellerinde ve bunlar 10 sene öncesine kadar hiç de düşünülmeyen bir tarzı canlandırıp çalmakta. Halkın tangoya olan eski ilgi ve sevgisini tekrar kazanabilmemiz için orkestranın bu alışılagelmiş tınısına dönmemiz gerekiyordu diye düşünüyor bu genç müzisyenler. Yaş ortalaması 25 olan El Arranque topluluğunun kontrbasçısı İgnacio , 2 yıl önce yaptıkları bir plak çalışmasını şöyle anlatıyor: Orkestranın istediğimiz tınılarla çalabilmesi için neredeyse arkeolojik bir çalışma yaptık. Bütün problem, müzisyenlerin o yılları yaşamamış olmasından kaynaklanıyordu. Bütün bunları gidermek için eski kayıtları tekrar tekrar dinledik ve o dönemin müzisyenleri ile konuştuk.. Bu konuda Sexteto Mayor’un bandoneoist ve düzenleyicisi Luis Stazo ‘nun görüşü ise şöyle: Gençlerden kurulu bu yeni toplulukları dinliyorum da bunlar gerçekten iyi müzisyen.
Övülmesi gereken şu var ki bunu hiç bir destek görmeden yapıyorlar. Bizler, önceleri çok daha az sorumluluk isteyen mahalle orkestralarında çaldık, öbür müzisyenleri dinledik, danslarda çaldık ve kendi kendimize repertuvarımızı yaptık ki bu bize kolaylıklar sağladı. Buna karşın şimdiki gençleri, antrenmandan alıp milli takımda oynaması istenen futbolcular gibi görüyorlar. Bunun için çok yetenekli olmaları lazım ve gençler bunu da başarıyorlar, bu bir mucize…”
Klasik tango altılısı formunda
Bu akşam Pera Palas’ta yapılacak 3. Tango Balosu’nun müzisyenleri olan Sexteto Canyengue de bu yeni kuşak tangoculardan oluşuyor, ama Avrupa’da olduğu kadar, Güney Amerika, Kanada ve Birleşik Amerika’da da tanınmış ve haklı olarak kazanılmış bir üne sahipler. Daha önce Tango Cuatro ve Viento Del Sur adlı toplulukları kuran, 1987 yılında Astor Piazzolla ‘nın daveti ile Broadway’de ”Tango Apasionado” adlı müzikholde solo bandoneon çalan bandoneonist Carel Kraayenhof ve diğer bandoneoncu Leo Vervelde tarafından 1988 sonbaharında Amsterdam’da kurulmuş bir topluluk Sexteto Canyengue… Hollanda’da kurulan ilk tango altılısı. Grubun lideri ve orkestra düzenleyicisi bandoneonist Kraayenhof , Pugliese ve Piazzolla âşığı bir müzisyen. Bestelediği tangolardan en ünlüsü ise Osvaldo Pugliese’ye ithaf ettiği Clavel Del Rojo ”Kırmızı Karanfil” adlı olanı.
Altılının bu gece dinleyeceğimiz müzisyenleri ise şunlar: Carel Kraayenhof, Eve Wolf , bandoneon; Martijn Van Der Linden, Willem Van Baarsen , keman; Sabastian Van Delft , piyano; ve Sanne Van Delft , kontrbas.
Klasik tango altılısı formunda. Yani 2 keman, 2 bandoneon, piyano ve kontrbas. 1920’lerde Arjantin’de pek gözde olan bu formasyon daha sonraları ”tipik orkestra” ya dönüşmüş, bandoneon ve kemanların sayısı 4’e yükseltilmiş idi. Son yılların başarılı tango topluluklarında ise bu klasik altılı modeli pek sık kullanılmakta.
Birçok ülkeye turne yaptılar
Sexteto Canyengue, son on yıl içinde tangoyu dünyanın dört bir tarafına taşımış bir orkestra. Turneleri içinde Arjantin, Uruguay, Kanada, hatta Malezya bulunmakta.
Katıldıkları etkinlikler içinde Kanada ”Festival International Du Jazz Du Montreal” , 1998 ”Edinburgh Fringe And International Festival” de medyanın dikkatini çeken sextet, gene aynı yıl violonsel üstadı Yo Yo Ma ile Hollanda TV programı ”Reiziger in Muziek” e katılarak ”The Art Of Tango” adlı şovu gerçekleştirir. Orlando ve The Tango Lesson adlı filmleriyle tanınan ünlü dansçı Pablo Veron ve yapımcı Saly Potter ile yaptıkları başarılı çalışmalardan sonra, düzenli olarak verdikleri tiyatro konserlerinin yanında Hollanda Devlet Balesi ile birlikte Piazzolla müziği ve Hans Van Manen ‘in 5 tangosu ile bir gösteri sunarlar. Gene 98 ve 99 yıllarını kapsayan bir süre içinde Amerika, Alaska ve İtalya’yı içine alan bir turne ile ”Milonga Boulevar and Tangueros” adlı bir tango gösterisi sergilerler ki, bu bir Arjantin-İtalyan ve Hollanda ortak yapımıdır.
İki saatlik bir şölen
Sextet’te çalan müzisyenlerin birçoğu 1993 yılında gene Carel Kraayenhof ve Leo Vervelde tarafından kurulan Rotterdam Konservatuvarı Arjantin Tango Bölümü’nde hocalık yapmakta. Bu bölümün açılışında Osvaldo Pugliese, Rotterdam’a davet edlimiş ve kendisine ”Onursal Başkanlık” unvanı verilmişti. Aynı yıl, yani 1993’te Sexteto Canyengue, Hollandalı Müzisyenler Birliği tarafından ”Gouden Notenkraker” ödülüne layık görülür. Kuruluşundan bugüne kadar 5 CD kaydı yapan altılının geçen yıl içinde gerçekleştirdiği son iki albüm, Cinco Tangos De Astor Piazzolla ”Piazzolla’nın 5 Tangosu” ve ”Tangueros De Hollanda” ”Hollandalı Tangocular” adlarını taşımakta. İstanbul’da dinleyeceğimiz kadrolarında ise küçük bir değişiklik var: İkinci bandoneonu Leo Vervelde yerine Eva Wolf çalıyor. Repertuvarları ise 4 bölümden oluşmakta. Konser adını verdikleri 1. bölümde altı parça yer almakta ve Kraayenhof’un Clavel Rojo adlı tangosu ile başlayıp, Astor Piazzolla’nın Adios Nonino’su ile bitiyor. Bunu izleyen 3 bölüm ise ”Tango Balosu” için seçilmiş, ”Dansedilir Tango” nun bazı örneklerinden oluşmakta. Bunlar içinde Mala Junta, Negracha, La Jumba, A Los Amigos, Gallo Ciego, La Trampera, Este Es El Rey, Amurado gibi, gerçekten tangonun en sevilen ve klasik olmuş melodileri de var. Bizdeki geleneğin tersine olarakda Arjantin’de olduğu gibi La Cumparsita, en son ve bitiş parçası olarak çalınıyor.
Pera Palas’ta daha önce yapılan iki ”Tango Balosu”nda olduğu gibi bu kez de İstanbul’daki Arjantin Tango hocalarının ve dansseverlerin bu iki saatlik şölene katılımı bekleniyor.
FEHMİ AKGÜN
Cumhuriyet Gazetesi 18.03.2000