Eğer daha iyi bir dansçıyla dans etmek, size daha iyi bir dans tecrübesi sağlıyorsa, bu otomatik olarak daha iyi bir dansçı olmanızı da sağlar mı?
Ben, yöneten olsun, takip eden olsun, herhangi bir öğrencime ders verirken, daha en baştan iletişim şeklimizin sonuçlarını anlamalarını sağlamak için elimden geleni yaparım. Bu yüzden, bir sınıf ortamında davranışsal olarak “nasıl düzgün konuştuğumuz” ve “nasıl kendimizi ifade ettiğimiz” konusunda sohbet egzersizleri (seansları) yaparız. Ama bu tür bir geri bildirim, sosyal ortamda fazlasıyla aykırı ve kırıcı olabilir. Milongalarda, sahip olduklarımızla yapabileceğimizin en iyisini yapıp, güzel vakit geçirmek isteriz; diğer insanları rahatsız hissettirmek değil. Partnerinin eksiklerini telafi edebilme becerisi, bir dansçıyı gerçekten de usta kılan bir özelliktir. Sizden ileri seviye bir dansçı, hem sizin becerilerinizden bağımsız olarak dans edebilme, hem de yapabileceğinizin en iyisini yapabilmeniz için sizinle doğru iletişimi kurabilme özellikleri ile oldukça tamamlayıcı ve tatmin edicidir. Fakat bu, iyi dansçıların, her zaman kendi seviyelerinin altındaki dansçılarla dans etmekten keyif aldıkları anlamına gelmez. Sıklıkla almazlar da. Çok az veriyle, partnerini anlamaya ve eksiklerini telafi etmeye çalışmak zor bir iştir. Kendi ifade ediş biçiminizi, çok basit bir konuşma yapabilmek uğruna kısıtlamak korkunç bir duygudur. İyi dansçıların titiz, yer yer huysuz olmaları bundandır; snob olduklarından ya da daha az tecrübeli dansçılara yukarıdan baktıklarından değil. Partnerleriyle seviyelerindeki bu eşitsizlik, çok nadiren onların lehinedir.
Tecrübeli bir partnerle çalışmak becerilerinizi geliştirebilmeniz için en ideal koşulları yaratır. Bu yüzden, öğrencilerin çoğu grup derslerine gitmektense, karşı role sahip eğitmenlerden özel ders almayı tercih ederler. Partnerinizin kendi problemlerini düşünmeden sizin liderliğinizi veya takibinizi hissettiğinden ve anladığından emin olursunuz. Dans sırasındaki hataların yüzde doksan dokuzunun size ait olduğunu bilirsiniz. Sosyal ortamlarda, “Yanlış yoktur sadece doğaçlama vardır” söyleminden ne kadar hoşlansak da neyin çalışıp neyin çalışmadığı, neyin rahat olup neyin rahat olmadığı, neyin doğru neyin yanlış olduğu nosyonlarının iyi yerleşmiş olması gerekir. Özel dersler almak, ancak iki şartla yolunuzda hızlanmanızı sağlar ve çok iyi sonuçlar verebilir: Eğitmeninizin size açık dönütler vermesi ve sizin ilerleme sağlamak için bireysel olarak istikrarlı bir çaba sarf etmenizdir.
Ancak bu şekilde öğrenmek, potansiyel bir risk de taşır. Profesyonel bir partnerle ne kadar çok pratik yaparsanız, dans etmenizi kolaylaştıran bu harika koşullara o kadar fazla alışırsınız. Kendi seviyenizdeki dansçılarla dans ettiğinizde öğrenmiş olduğunuz tüm o zor teknikler havaya uçar, kendinizi çaresiz hissedersiniz. Bu da hala partnerinize ne kadar bağlı olduğunuz anlamına gelir. Böyle bir durum gerçekleştiğinde, umutsuzluğa düşmeyin. Henüz “bilinçli yeterlilik” aşamasındasınız ve azmeder ve sabrederseniz işler çok daha iyi hale gelecektir.
İşte bu sebeple, öğrencilerime özel ders almaktansa, başlangıç sınıfı grup derslerine gitmelerini tavsiye ediyorum. Henüz başlangıç seviyesindeki öğrenciyi, profesyonel bir eğitmenin yanına tek olarak koyarsanız, öğrenci her şeyin muhteşem gittiği yanılgısına düşecektir. Devamlı özel öğretmenle dans ediyor olmak, sizi sosyal anlamda çok yalnız bir dansçı haline getirir. Hem sizin seviyenizde olan, hem de sizden daha iyi olan dansçılardan gerçekçi olmayan beklentiler içine girme riskiniz de mevcuttur. Sizin seviyenizde olanlar sizi tatmin etmeyecek, sizden daha iyi olanlar da bir süre sizinle dans etmeyeceklerdir. Bu yüzden, yeni başlayanlara, düzenli olarak grup derslerine girmelerini ve en azından bir sene boyunca diğer yeni başlayanlarla dans etmelerini tavsiye ediyorum. Her ne kadar, süreç daha yavaş ve daha acı verici işlese de, bu sayede, çok önemli bir şeyi başarmış olur, sabretmeyi öğrenirsiniz. Hem partnerinizin yaşadığı zorlukları görürsünüz, hem de partnerinizin size ayna tutacağı kendi yaşadığınız zorlukları kabul etmenin ne kadar önemli olduğunu anlarsınız. Bu tecrübe sizi, partnerinizle uyum sağlama pratiğiyle tangonun sosyal boyutuna hazırlar.
Sıklıkla, defalarca hatalı yaptığımız hareketleri umutsuzca doğru yapmak için kendimizi zorlarken, hedefimize giden yolda sürecin tadını çıkaramıyoruz. Sizinle benzer tecrübeye sahip kişilerle birlikte öğrenmek, sizi grup dinamiklerine ve kimsenin dört dörtlük olmadığı sosyal dans ortamında partner değişimi konusuna hazırlayıcıdır. Farklı partnerlerle dans etmek size diğer kişinin problemlerine rağmen dans becerinizi kullanabilmeyi öğretir. Ortak sorunları birlikte aşıp, işlerin yoluna girmesiyle, partnerinizle ilerlemenin yaşattığı başarı hazzı gerçekten de büyük olur. İnanın bu eşi benzeri olmayan bir duygudur. Eğer daha önce yabancı bir dil öğrenmeye çalıştıysanız, diğer öğrencilerle konuşurken, uygun kelimeleri bulmak için vermiş olduğunuz mücadeleyi ve birbirinizle o dilde konuşup anlaşmaya başladığınız anda duyduğunuz coşkuyu hatırlayın.
Daha tecrübeli dansçılarla dans etmenin, ilerlemeyi hızlandırdığı düşüncesi ciddi bir yanlış anlamayı da beraberinde getirir. Bu fikir, sanki iyi dansçılarla dans eden herhangi birinin otomatik olarak dansının gelişeceği düşüncesine zemin hazırlar. Fakat bu doğru değildir. Siz çabalayıp daha iyi dans etmek için gayret etmedikçe asla daha iyi dans eder hale gelemezsiniz. Sizden iyi dansçıların peşine düşüp, gelişiminize yardımcı olmak için sizinle dans etmeleri gerektiği konusunda ısrarcı olursanız, onlara bir partner olmak yerine, onları kullanıyor konumuna düşersiniz.
Daha küçük gruplardaki, “Başka türlü nasıl öğrenmem bekleniyor ki?” argümanı ileri düzey dansçıları, yeni başlayanlarla bağlantı içinde kalmaları yönünde baskı altında tutar. Yeni başlayanları, tango topluluğuna dahil etmek ve onların hoş bir şekilde karşılanacakları bir ortam yaratmak elbette güzel bir şey; ancak seviyelerin genel (ve de yanlış) tanımlamalarına takılıp kalınmaması ve kiminle dans edip etmeyeceklerine kişilerin kendilerinin karar vermesi gerektiğine inanıyorum. İnsanlar çok farklı nedenlerle birbirleriyle bağlantı kurmayı seçerler ve bizler ileri seviye dansçıların seçimlerine de saygı duymak zorundayız. Çünkü çok küçük, dayanıklı ve yüksek motivasyonlu bir azınlığı oluşturan ileri seviye dansçılar da tıpkı diğerleri gibi dans ederken hünerlerini en iyi şekilde sergileyebilmek isterler.
Tüm yukarıda yazılanlar diğer bir ilginç soruyu akla getiriyor. Dansımızı (çaba göstermemiz şartıyla), daha iyi dansçılarla dans ederek geliştirebileceğimiz bilgisi doğruysa, bunun tersi de doğru mu? Yani kendi seviyelerinin altındaki dansçılarla çok fazla dans ettiklerinde, iyi dansçıların becerilerinde bir gerileme olur mu?
Profesyonel dansçılar, tecrübesiz takipçilerini eğiterek ve onlarla dans ederek çok fazla vakit geçirdiklerinde “sağlıksız” huylar geliştirebilirler. Bu huylar, farkında olarak ya da olmayarak, öğrencilerinin kusurlarını telafi etmeye çalışmalarından kaynaklanır ve “aşırı yönlendirme” yapmalarına, kollarda gerginliğe ve kuvvet zoruyla yapılan hareketlere neden olabilir.
Bu liderler, kendi seviyelerinde bir partner ile karşı karşıya geldiklerinde de, tecrübeli bir takipçinin aslında çok az yönlendirme ihtiyacı duyacağı hareketler için aşırı enerji kullanabilirler. Buna ek olarak, aynı liderler, öğrencileriyle kapasitelerinin çok daha altında olan daha sade bir kelime haznesi kullanırlar ve pratik yapmadıkları takdirde çok daha karmaşık hareketlerin zarafetini kaybetme riskiyle karşılaşırlar. Aynı şey tecrübesiz liderlerle dans eden ileri seviye takipçiler için de söylenebilir. Kendi seviyelerinde birini takip etmeleri gerektiğinde, liderin karmaşıklığı ve inceliği nedeniyle bunalmış hissedebilirler. Öğrencilerle dans etmek, bu takipçilerin kendilerini daha başarılı hissetmelerini sağlamaz, aksine paslanmış hissetmelerine neden olur. Kendi seviyelerinde bir partner ile düzenli olarak dans etmez ve pratik yapmazlarsa, tıpkı liderler gibi onlar da daha karmaşık dinamiklerde kolaylıkla dans edebilme hissini kaybedebilirler. Bir gününüzü ormanda ağaç keserek geçirdikten sonra piyano çalmaya çalışırsanız, parmaklarınız başlangıçta katı ve duyarsız olacaktır. Bir gününüzü çocukları eğlendirerek geçirirseniz, akşam uluslararası politika ile ilgili karmaşık bir tartışmaya katılmak için kendinizi zihinsel olarak yeniden ayarlamanız gerekecektir. Diğer her alanda geçerli olan bu mekanizma, burada da geçerlidir; ne kadar pratik yaparsanız, o kadar kendinizi geliştirir, ve pratik yapmazsanız da gerilersiniz.
Daha küçük topluluklardaki ileri seviye dansçıların (ve çoğu zaman eğitmenlerin), zamanla yeteneklerinin köreldiğini hissetmelerinin nedeni budur. Bu dansçılar, diğer ileri seviye dansçılarla buluşup, tam anlamıyla dans edebildiklerini ve tamamlanmış olduklarını hissedebilmek için sürekli seyahat etme ihtiyacı duyarlar.
Denklemin hangi tarafında olursanız olun, becerinizi artıran veya gerileten şeyin asla diğer dansçılar olmadığının farkında olun. Partnerinizin yaptığı tek şey size ortam sağlamaktır, içinde bulunduğunuz durumla nasıl baş edeceğinize ise siz karar verirsiniz.
Tango, çok fazla beceri ve derinlemesine bağ gerektiren bir dans türüdür. Bahsetmiş olduğum tüm değişkenlerden bağımsız, herkesin birbiriyle tamamen mutlu bir şekilde dans ettiği bir dans olsaydı, durum çok daha farklı olurdu. Bizler, beyne etkisi bilimsel olarak kanıtlanmış olan meditasyona eşdeğer yoğun haz ve bağ için bir bedel öderiz. Bu duygunun kolay elde edilemeyeceği gerçeğinin bilincinde olmam, tangoyu sevmemi sağlayan onlarca nedenlerden sadece birini oluşturuyor.
Yazan: Veronica Toumanova
Çeviren: Başak Kaplan