Bandoneonist, besteci ve koro şefi
Miguel Caló’nun sanat yaşamına baktığımızda, onun müzikal devrimini ve bir orkestra şefi olarak
hünerlerini sergilediği iki safhayı görmek mümkündür. Onun gerçek başarısı 40’lı yıllarda tango ile
ortaya çıkmış olmakla birlikte, müzik alanındaki çalışmaları 20’li yılların sonlarında başlamış ve 30’lı
yıllarda büyük bir gelişim göstermiştir.
Fresedo’nun stiline yakın ve bize Di Sarli’yi hatırlatan bir ses olarak değerlendirebileceğimiz sahne
hayatı 1934 orkestrası ile başlamıştır. Kendi eserlerini de diğerleriyle harmanlamış olmakla birlikte,
bunlar belli vesilelerle tekrar birleştirilmiş ve ancak önemi küçük olmuştur.
1934’te kurulan orkestrada, 40’lı yıllardan sonra bile piyanoda unutulmaz bir stili miras bırakan
Miguel Nijensohn vardı. Bu enstrüman, dansörler için ideal bir tempo ve zamanlama yaratan müzikal
parçaları birbirine bağlıyordu.
Bu süreç boyunca, dikkati çeken 18 parçası bulunan Carlos Dante’nin vokaldeki katılımının da altının
çizilmesi yerinde olacaktır. Alberto Morel ve kardeşi Roberto Caló da, 1939 yılına kadar süren bu ilk
dönemde Carlos Dante’nin yanında yerlerini almışlardır.
40’lı yıllar bize, bu büyük şefin, yetenekli ve profesyonel gençlerin eserlerini harmanlayabildiği ve
kendi grupları için tekrar uyarlayabildiği bir olgunluğa ulaştığını göstermektedir. Bu ikinci dönemde,
Caló geleneksel tango ile çağın yeniliklerini birbirine bağlayan bir stil geliştirmiştir. Bu, yüksek ses
kullanmadan kemanların, ritmik bir bandoneon’un ve ilk yıl Osmar Maderna ve daha sonraları Miguel
Nijensohn tarafından kullanılan muhteşem bir piyanonun yoğunlukla kullanıldığı bir stil olmuştur.
Orkestrasına katılan müzisyenler arasında şu isimler yer almaktadır: Domingo Federico, Armando
Pontier, Carlos Lazzari, Eduardo Rovira, Julián Plaza, José Cambareri (bandoneonlar), Enrique
Francini, Antonio Rodio, Nito Farace (kemanlar), Ariel Pedernera ve Juan Fassio (kontrbas).
Miguel Caló sadece muhteşem müzisyenler yanında, profesyonel sanat hayatına bu orkestrada
başlayan birçok şarkıcıyı desteklemiştir. Örneğin Raúl Berón, Alberto Podestá ve Raúl Iriarte.
Berón’u ilk maestroya tanıtan ve onu keşfeden kişinin Armando Pontier olduğunu söyleyebiliriz. Bu
aslında ilginç bir öyküdür: Bu müzisyen kardeşi José ile birlikte folk müzik yapmaktadır. Bunun yanı
sıra Raúl Berón bir tangodan birkaç dize bilmektedir. Bu yüzden, Caló onu orkestrasının müziğine
alıştırmak için “Shangai” kabaresine almıştır.
Bir repertuar hazırlandıktan sonra, şarkıcı radyo performanslarında maestroya eşlik etmiştir. Ancak
radyo yetkilileri şarkıcıyı beğenmedikleri için Caló’ya onun işten çıkartılmasını önermişlerdir. Caló,
şarkıcıya ay sonunda yollarının ayrılacağını söylemiştir.
Miguel CaloBu esnada, Raúl Berón’un orkestra ile kaydedilmiş ilk plağı, Domingo Fredico ve
Homero Expósito’dan “Al Compás del Corazón” tangosu adıyla piyasaya sürülmüş, büyük bir
sansasyon yaratmış ve başarı kazanmıştır.
Vokali eleştiren aynı yetkililer bu sefer Caló’yu doğru adamı seçtiği için kutlamış ve yaptıkları hatayı
kabul etmişlerdir. Bu davranış, tangomuzun en önemli seslerinden birini kazanmamızı sağlamış ve
şüphesiz orkestranın onun kariyerini mahvetmesini engellemiştir.
1926 yılından sonra, önemli orkestralarda yer almıştır. Osvaldo Fresedo orkestrasında
bandeneon’un bir parçasıydı. 1927 yılında ise hem piyanist hem de şef olarak Francisco Pracánico
orkestrasına kabul edildi.
1929 yılında, ilk orkestrasını kurdu. Şair ve piyanist Cátulo Castillo orkestrasının İspanya turnesine
katılmak üzere orkestrayı kapattı. Bu turneye kardeşi Malerba ve şarkıcı Roberto Maida da katıldı.
Buenos Aires’e geri döndü ve orkestrayı bandoneonist Domingo Cuestas, kemanlarda Domingo
Varela Conte, Hugo Gutiérrez and Enrique Valtri, kontrbasta Enzo Ricci ve piyanist Luis Brighenti ile
tekrar kurdu.
Bir kez daha yurtdışına çıkması gerekmekteydi ve 1931 yılında Osvaldo Fresedo orkestrası ile
Amerika Birleşik Devletleri’ne gitti.
1932 yılına gelindiğinde, yine orkestra şefi olarak muhteşem parçalara imza attı: “Milonga Porteña”
(Caló ve Luis Brighenti tarafından bestelenen tango, şarkı sözleri Mario César Gomila’ya aittir) ve
“Amarguras” (Miguel Nijensohn ve Jaime de los Hoyos tarafından bestelenen bir vals). Şarkıcı
Román Prince idi.
Miguel Caló dikkati çeken bir besteci değildir, ama Osmar Maderna (aynı zamanda şarkı sözü
yazarı) ile ortaya koyduğu bazı çalışmaları inanılmaz derecede güzeldir. Örnek vermek gerekirse:
Her ikisi de Raúl Berón tarafından seslendirilen “Jamás Retornarás” ve “Qué Te Importa Que Te
Llore”. Şarkı sözünü Homero Expósito’nun yazmış olduğu “Dos Fracasos” tangosu ve yine şarkı
sözünü Enrique Dizeo’nun yazmış olduğu “Cobrate y Dame el Vuelto” milongası çok popüler
olmuşlardır.
1961 yılında, bandoneonist Armando Pontier ve Domingo Federico, kemancılar Enrique Francini ve
Hugo Baralis, piyanist Orlando Tripodi ve şarkıcılar Raúl Berón ve Alberto Podestá ile Caló, “Miguel
Caló y su Orquesta de las Estrellas” (Miguel Caló ve Dünya Starları Orkestrası) adıyla 40 yılların
önde gelen müzisyenlerini tekrar bir çatı altında topladı. Odeon Music damgasıyla piyasaya giren 12
yeni parçayı, 16 Nisan 1963 ve 7 Haziran 1963 tarihleri arasında büyük bir başarı ile El Mundo
radyosunda seslendirmişlerdir.
Miguel Caló Orkestrası en iyi tango performansı gösteren orkestra olarak anılacaktır. Bunun en
büyük nedenlerinden bir tanesi çağının çok ötesine gitmiş olmasıdır. Ayrıca, bugüne gelindiğinde
muhteşem sanatsal kalitesi hâlâ kabul görmektedir. Ve bir dans grubu, Enrique Delfino tarafından
yazılmış “Sans Souci” notaları ile onu ve belki de onun sembolik yorumunu kalıcı bir şekilde
sürdürmeye devam etmektedir.
Ricardo Garcia Blaya (Itır Yeşim Yüksel’in katkılarıyla)