Müzisyen, besteci ve orkestra şefi
Tam adı: Mariano Martine
Mariano Mores, kuşkusuz başarılı bir sanatçıydı, fakat bu hiçbir zaman bahis konusu olmamıştı.
Onun sanatı kolayca tüm medyada yer almıştı: plaklar, radyo, tiyatro, televizyon ve hatta 7. Sanat
sinemada bile. Popülaritesi tüm ülkede ve yurtdışında yayıldı, her zaman hayranları vardı; müzikhol
özelliklerine sahip bir şov beklentisi içinde olan bir dinleyici kitlesi.
Büyük ve keskin sesli bir orkestra, bütün enerjileriyle şarkı söyleyen şarkıcılar, dansçılar,
ışıklandırma efektleri, bazen koro ve lideri… Öyle hiperkinetikti ki; bazen iki eli de klavyede, bazen
bir eli çalarken diğer eli orkestrayı yönetir, bazen de çalgısından uzakta olur ve iki elini de orkestrayı
yönetmek için kullanırdı. Ve bütün bunlar gösteri dünyası uğruna yapılmaktaydı.
Fakat paradoksal olarak Mariano Mores’in uzun kariyeri boyunca kullandığı bu popüler ve başarılı
formülü, aynı zamanda onun birçok tango erbabı tarafından kabul görmemesine, stili ve
‘’vedettism’’inden dolayı eleştirilmesine sebep olmuştu. (vedette: perde ve sahnede önde gelen aktör
ya da aktris)
Gerçekten de Troilo, Pugliese, Fresedo ve hatta D’Arienzo’ya hayran olan tango tutkunları, bu tarzı
hiçbir zaman kabul etmediler ve bu konuyu tartışmaya bile gerek duymadılar. Bu başka bir şeydi.
Mores’in müziğini sükûnet ile dinleyemezsiniz, Mores dans etmek için değildir, kimse onun
şarkıcılarını fazla önemsemezdi. Aslında o; tiyatro ve televizyon için bir orkestraydı. Gösteri dünyası
için bir orkestra.
Bu müzisyenin bir besteci olarak yeteneği ise kimse tarafından inkâr edilemezdi. Bir zamanlar
söylendiği gibi: ‘Melodi onun kafasının içinde’. En su götürmez tango şairlerinin şarkı sözlerine beste
yapacak kadar zekâya, bilgiye ve bir o kadar da ilhama sahipti.
Herkes tarafından takdir edilmediyse de Mariano Mores iyi bir piyanistti, fakat bir kere stili onu ele
verip onun aleyhine olduktan sonra çalgısını çalarkenki el-kol hareketleri ve yüz ekşitmeleri,
saygınlığına zarar verdi. Yine de kaderin sadece çok az kişiye bahşedeceği; içinde doğal cesaret,
memnuniyet verici olma, ticari zekâ ve yeteneğin bir karışımını barındıran sanatkârane bir gidişat
sergiliyordu. Şimdilerde Mores, tango tarihinin en önemli bölümlerinden birinin simgesi olan, popüler
bir idol olarak tanınmaktadır.
“1936’ya geri dönelim, 14 yaşındaydım ve birdenbire bir sokak arabasında Corrientes Sokağı
boyunca ilerliyordum. ‘Germinal’ Kafe’nin önünde ‘Vicente’ adında bir bar vardı. Barın kapısında
üzerinde -uluslararası müzik çalan, provasız çalabildiği gibi perdesini de değiştirebilen bir piyanist
aranıyor- yazılı bir not vardı. Böylece içeri girdim, bir yetenek sınavına tabi oldum ve beni günlüğü 3
peso 50 cent’e işe aldılar. Kısa bir süre sonra Luis Rubistein yönetimindeki akademiye öğrenim
görmeye gittim ve Luis’in arkadaşı oldum. Kariyerlerine yeni başlayan önemli şarkıcılar ve daha
birçokları söylemek için oraya giderlerdi. Daha sonra bana, aklına gelen notaları müziğe uyarlamamı
teklif eden Rodolfo Sciammarella ile tanıştım. Çok iyi bir kulağı vardı, çok iyi bir şarkı sözü yazarıydı,
fakat müzik yazamıyordu. Bu ilişkiden ‘Salud, Dinero y Amor’ doğdu. Aslında bir ‘zamba’ydı, fakat
ben onu vals olarak yeniden düzenledim. Bu parça çok ses getirdi.”
Mores, Luis Rubistein’dan, müziğini kendisinin yapabileceği bir şarkı sözü yazmasını istediği o
günleri bize anlatmaya devam ediyor: Böylece ‘Gitana’ doğdu. Bu şarkı benim hiç çalmadığım, fakat
Tito Schipa ve Gomez-Vila’nın düet söyledikleri bir İspanyol tınısıydı. Mores, Luis Rubistein’dan,
müziğini kendisinin yapabileceği bir şarkı sözü yazmasını istediği o günleri bize anlatmaya devam
ediyor: Böylece ‘Gitana’ doğdu. Bu şarkı benim hiç çalmadığım, fakat Tito Schipa ve Gomez-Vila’nın
düet söyledikleri bir İspanyol tınısıydı. O zamanlar, Samuel Aguayo tarafından tanıtılan bir guarania
olan ‘
Bundan kısa bir süre sonra, akademinin yöneticisi onu öğretmenliğe atadı, Mores çalışırken Margot
ve Mirna Moragues ile tanıştı ve Mirna’ya âşık oldu. Daha sonra genç öğretmen onların düetine (Las
Hermanas Mores) katıldı ve böylece ‘Trio Mores’ olarak anılmaya başladılar. Ünlü piyanist Francisco
Canaro’nun orkestrasına katılana kadar, birlikte radyoda ve birçok farklı mekânda performans
gösterdiler.
O zamanlar hakkında Mores şöyle diyor: Bir süre önce Japonlar için bazı müzik düzenlemeleri
yazmıştım, bunlar tango vuruşları temposunda Japon popüler müziğiydi. Karşılığında bana bir servet
ödediler, 5000 Dolar. Bu parayla en iyi kalitede yedi takım elbise, yedi gömlek ve almak istediğim her
şeyden yedi tane aldım. Ve böylece bir züppeye dönmüş bir şekilde, Callao Corrientes caddelerinin
köşesinde tramvaydan indim ve kıyafetimi göstererek Florida Caddesi’nin bir kaldırımında yol
boyunca yürüdüm, öteki kaldırımından geri döndüm. İnsanlar şaşırıyorlardı, ‘Kim bu yüksek-
sosyete?’ diyorlardı. Bir gün Ivo Pelay beni gördü ve bana: ‘Sen gerçekten imajının tanıtımını çok iyi
yapan birisin. Sakın değişme’ dedi.
Canaro onun için bir baba gibi olmuştu. Rodolfo Sciammarella onu yönetmenin bir ortağı olan Ivo
Pelay ile tanıştırdı. Mores ilk kez 1939’da Canaro’nun agregasyonu ile Corientes Caddesi’nde yer
alan Teatro Nacional’de sahneye çıktı ve 1948’de bıraktı.
1938’de Luis Rubistein işbirliği ile tango ‘No Quiero’yu ve bir sene sonra da en büyük hiti ‘Cuartito
Azul’ u çıkardı. Bunun için Mores: “…aslında ‘La Cumparsita’ için bir düzenleme olan bu şarkı, bir
girişti, fakat Mario Battistella onu duyduğunda bana işte bu bir tango dedi. Başlığı şarkıya çok
uyuyor, kız arkadaşıma yakın yaşamak için 2410 Serrano Caddesi’nde (Palermo’nun bir semti)
kiraladığım küçük bir oda. Bir gün odamı boyamaya karar verdim ve bunun için küçük mavi küplerde
satılan çamaşır beyazlatıcısı tabletlerini eritmem gerekiyordu. Şarkı sözleri müzikten sonra Battistela
tarafından yazıldı. Hemen hemen her zaman böyle besteledim. Önce müzik, ama istisnalar vardı
tabii” diyor.
“Filmlere ilk katkım, Amanda Ledesma, Juan Carlos Thorry ve Pedro Maratea’nın rol aldıkları
‘Senderos de Fe’nin müziğiydi. Bu filmin ön gösterimi 26 Ekim 1938’de yapılmıştı. Fakat işe
yaramadı ve bestelediğim müzik parçaları, onları unutulabilir olarak dosyaladım.”
1939’da, kendisinin de aktör olarak rol aldığı ‘Corrientes Calle de Ensueno’ filmi için beste yaptı.
Aynı sene aktris Mirta Legrand ile rol aldığı ‘La Doctora Quiere Tangos’a ve son olarak 1953’te
Diana Maggi ile birlikte rol aldığı ‘La Voz de mi Ciudad’ filmlerine de besteler yaptı.
“Benim en popüler tangom ‘Adios Pampa Mia’dır, ovaların mitlerine bir saygı, ‘pericon’ ve ‘estilo’
havasıyla bir tango. Beni en çok hayal kırıklığına uğratan ‘Por Que la Quise Tanto’ oldu, çünkü ben
onun ön gösterimini Hugo del Carril’in yapmasını istiyordum, fakat bu mümkün olmadı. Daha sonra
‘Por Que la Quise Tanto’ Miguel Montero’nun bir hiti oldu.”Bize göre onun müziğinin en iyi örnekleri,
Enriqe Santos Discepolo ile besteledikleri tangolardır: ‘Cafetin de Buenos Aires’ ve ‘Uno’. “Enriqe ile
ilk tanıştığımızda bana şöyle dedi: ‘Genç adam, ben artık müzik yazmıyorum, şimdi artık bunu sen
yapacaksın.’ Bana ‘Uno’nun şarkı sözlerini vermeden önce üç sene beklemem gerekti, neredeyse
parçayı unutuyordum.
Manzi büyük bir şairdi, Trolio’nun çok yakın arkadaşıydı ve onunla çalışırdı. İyice hastalandığında
onu ziyarete gittim, yatağında yatıyordu ve bana şöyle dedi: ‘Senle neredeyse hiçbir şey yapmadık!
Ben ölmek üzereyim ve bu konuda içim hiç rahat değil, hiç memnun değilim.’ Sonra ben onun için o
bir müzik mırıldanmaya başladım, bir çeşit tango malambo ve o hemen söylemeye başladı: ‘La
voz… Triste y Sentida, de tu cancion… Una lagrima tuya…’ ve böylece yeni bir gözde doğmuş oldu:
‘Una Lagrima Tuya’.”
Mariano Mores, 18 Şubat 1922’de San Telmo civarında bir mahallede doğdu. 300’den fazla kaydı
olan Mores’in ilk şarkıcısı sahne adı Lucerno olan erkek kardeşi Enrique idi. Onun orkestrasının
sıralarından pek çok vokalist geçmiştir: Uruguaylı Mario Ponce de Leon, Aldo Campoamor, Carlos
Acuna, Miguel Montero, Hugo Marcel ve 1984’te ölen oğlu Nito Mores.
Mariano Mores, kaliteleri ya da ticari başarılarıyla bilinen otantik tango klasiklerinin ilhamlı bir
bestecisiydi. Yukarıda sözü edilen ‘Cuartito Azul’, ‘Uno’, ‘Por que la Quise Tango’, ‘Una Lagrima
Tuya’, ‘Cafetin de Buenos Aires’ ve ‘Adios Pampa Mia’ya ‘Taquito Militar’, ‘A Quien Puede Importar’,
‘Sin Palabras’, ‘El F, ‘Cada Vez Que Me Recuerdes’, ‘Cristal’, ‘Tu Piel de Jazmin’, ‘Gricel’, ‘En Esta
Tarde Gris’ ve daha birçokları eklenebilir.
Néstor Pinsón ve Ricardo García Blaya
İndia’nın büyük başarısından sonra, Paraguay müzikleri çok modaydı. Bu nedenle ben de -yazdıktan
yıllar sonra Asuncion’a (Paraguay’ın başkenti) gidene kadar hakkında hiçbir yorum duymadığım-
‘Flor de Hastio’yu yazdım. Bu parçanın büyük bir çıkış yaptığını biliyordum, fakat insanlar bu şarkıyı
halka mal olmuş, anonim bir şarkı sanmışlardı.