Hugo Diaz

Hugo Diaz, kasabasının yerel müziklerini dinleyerek büyüdü. Daha bir çocukken, içinde bütün enstrümanların olduğu bir orkestrayı dinlemenin harika olacağını söylemişti. Tüm enstrümanları olmasa da birçoğunu çalmayı öğrendi ama onun düşkünlüğü armonikayaydı. Dokuz yaşında, Santiago del Estero yerel radyosunda ilk solo performansını yaptı.

Geçen zamanla, büyük yeteneği sayesinde seçtiği zor enstrümanda olağanüstü bir seviyeye ulaştı. Gerek çalgıcı gerek besteci yönüyle yaptığı üstün çalışmalarla, armonikayı Arjantin usulü çalma akımının yaratıcısı oldu. İnsanların değersiz bulduğu basit bir müzik aletini o kadar büyük bir dehayla ve kusursuzlukla çalıyordu ki insanlar buna inanmakta ya da kabullenmekte zorluk çektiler. Mızıka, çocukların izinsizce yetişkinlerin müzik dünyasına girmeleri için kullandığı bir oyuncaktı. Ve bu benzersiz yetenek tango çalmaya cesaret ettiğinde daha da derinleşti.

Müzikal bilgisinin çapı kolayca Vivaldi’den Jimmy Hendrix’e, Angel Villoldo’dan Horacio Salgan’a genişliyordu. Bazıları, “eğer biri armonika çalmak istiyorsa Toots Thielemans ve Hugo Diaz dinlemeli” der.

1944 yılında arkadaşı Domingo Cura ile Buenos Aires’e gitti. Cura, Arjantin yerel müziğinde tarihin en iyi perküsyonisti olarak anıldı. Diaz onun kardeşi Victoria Diaz ile evlendi. Victoria, harika sesi olan bir şarkıcıydı.

1946’da Chacay Manta folk müzik grubuna katıldı. Başlarda grubun tarzı büyük kitleler tarafından kabullenilmemiş olsa da daha sonra bu tarz, bir bomba etkisi yarattı.

Paraguaylı ünlü harp virtüözü Felix Perez Cardozo ile arkadaş oldu. Bu arkadaşlık, onu stüdyolara ve konserlere yönlendiren bir sürü kapı açtı.

Ellili yılların başında Diaz, armonika çalgıcısı Luis Saltos ve gitarist Norberto Pereyra ile bir grup kurdu. Eşi Victoria da vokalist olarak gruba dahil oldu. Bu tarz grupların alışılagelmiş rutini radyo programları, akşam gösterileri ve yakın şehirlerdeki konserlerdi. Bunlardan sonra grup Latin Amerika’ya gitti. Amerika’da Louis Armstrong ve Oscar Peterson ile aynı afişi paylaştılar.

Ve burada da durmadılar. Avrupa’ya gittiler ve Almanya’nın Leverkusen şehrinde Hohner (enstrüman üreten bir marka) fabrikasının yöneticileriyle tanıştılar. Daha sonra Hohner, Hugo Diaz’ın çaldığı mızıkaların imza markası oldu.
Odasına o zamanlar kutsanmış görülen, dönemin armonika denince ilk akla gelen isimleri olan Thielemans ve Larry Adler’in fotoğraflarını koymuştu ve fotoğrafların ona uğurlu geldiğine inanırdı. O dönem için en büyük fırsat da İspanya’da Waldo de los Rios tarafından yönetilen orkestraya katılmalarıydı.

Daha sonra Çin’e, Orta Doğu’daki şehirlere, Roma ve Milano’ya gitti. Milano’da çoğunlukla Teatro de La Scala’da çaldı. Bunun yanısıra operalarda performans sergiledi.

Diaz’ın en büyük bağlılığı folk müziğeydi. Beş uzun kayıtta yetmiş civarı parça yayımladı. Ayrıca caz ve klasik türlerinde de kayıtları vardı.

Fakat Arjantin’e döndüğünde artık durum eskisi gibi değildi. Başarısının yankıları onun kasabasına ve çevresine ulaşmamıştı. Eski takipçileri içinse, Hugo’nun ne çaldığı bir merak konusuydu. İnsanların Diaz’ın müziğinin önemini kavramaya hazır olmadığı ve mızıkanın yükselişine önyargılı olduğu apaçık ortadaydı. Yine de Hugo, her mütevazı sanatçının yapacağı gibi orada da işini sürdürdü. O dönemde Odeon, TK ve Disc Jockey için kayıtlar yaptı.

Tango, kariyerinde önemli bir yere sahipti, kendi bestelerinin yanısıra seksen civarı şarkıyı yorumladı. Bunların arasında Carlos Gardel besteleri öne çarpmaktadır. Özellikle Soledad, Volver, Cuesta abajo ve Amores de estudiante yorumları olağanüstüdür. Bu durum, roberto Grela, Jose Colangelo ve Omar Murtagh tarafından desteklenmesini sağladı.

2007 yılında Alberto Larran tarafından “A los cuatro vientos” adında, Hugo Diaz’ın anısına, bir belgesel çekildi. Film büyük bir repertuarı, hiçbir yerde yayınlanmamış fotoğrafları, Diaz’ın arkadaşlarının, akrabalarının ve kızı Mavi Diaz’ın ağzından anılarını içinde barındırıyordu.
Mavi Diaz, babasının külliyatının ve anılarının sahibi ve temsilcisidir. Ayrıca “Viudas e Hijas de Roque Enrroll” (Rock’n Roll’un dulları ve kızları) isimli bir gruba mensuptur.

Siroz yüzünden elli yaşında yaşama veda etti. Fakat hala müziklerini dinlediğimizde kalbimizde bir kıpırtı bırakmayı başarıyor.

Nestor Pinson

Orijinal metin:
http://www.todotango.com/english/artists/biography/1604/Hugo-Diaz/

Çeviri: Azra Laiç

Hugo Diaz En Buenos Aires Vol. 3 ‎(LP) 1974
Hugo Diaz En Buenos Aires Vol. 2 ‎(LP)
Polkita Del Reloj / Amor Que Vuelve ‎(Single)
Alla En El Atardecer / Tiempo De Alegria (Single)
Tangos ‎(CD) 2006