Uzun bir süre gözlerden ve kulaklardan uzak kalan tango, günümüzde bandoneonları, şarkıcıları, dans grupları, yönetmenleri ve çarpıcı şov programları ile daha ölmediğini ve “bir dönemin müziği” olarak kalmayacağını kanıtlama yolunda. Tango Pasion, dans ağırlıklı bir müzikal. İlk kez 1993’te Broadway’de sahnelendi. Gösteri “tanguero”ların (tango tutkunlarının) danslarını ve şarkıcıların söylediği tangolarla belirli bir zaman dilimi içinde somutlaşan bir öyküyü sadece müzik ve dansla seyirciye aktarmayı amaçlıyor..
‘Tango Pasion’, 40’lı yıllarda Buenos Aires’in ‘Cafetin’lerinden birinde geçer. Vakit gece yarısıdır. ‘Tanguero’lar, sevdiği müziği söylemek ve dans etmek için bir araya gelmişlerdir. Ricardo Carpani’nin orijinal tabloları tarafından anımsatılan özel giysili, renkli karakterlerin içeri süzülmesiyle bar canlanır.
Buenos Aires, Güney Amerika’da La Plata nehrinin batı kenarında yer alır. 19. asrın ikinci yansında eski dünyadan Arjantin’e, özellikle Buenos Aires’e göç eden milyonlarca insan, aradan bir yüzyıl bile geçmeden bu yeni ülkede beliren hislerini -ki bunlar öfke, hüzün, vatan hasreti ve düş kırıklığı olmuştur- aşın bir duygusallıkla yoğurarak Rio de la Plata’nın en karakteristik ve şaşırtıcı olgusunu dünyaya armağan ediyordu: Tango.
Bu yeni müziğin, kadın ve erkeğin kucaklaşarak oynadığı garip bir dansı da vardı. İşte, özellikle bu dans yüzünden tango; sırasıyla, yadırgandı, yasaklandı, hor görüldü, tekrar incelendi, beğenildi ve göklere çıkarıldı. Arjantin’de 1917’den sonra dans unutuldu ve tango melankolik, hüzünlü bir şarkıya dönüştü. Ama 30’lu yıllarda geri dönen dans salgını ile bütünleşen iyi müzik ye argodan uzak, gerçek anlamda şiir olan dizeleriyle tango, altın dönemini yaşadı. Uzun bir süre gözlerden ve kulaklardan uzak kalan tango, günümüzde bandoneonları, şarkıcıları, dans grupları, yönetmenleri ve çarpıcı şov programlan ile daha ölmediğini ve “bir dönemin müziği” olarak kalmayacağını kanıtlama yolunda…
1977 yılında şarkıcı Susana Rinaldi’nin Paris Odeon Tiyatrosu’ndaki unutulmaz konserleriyle başlayan öykü, 80’li yıllarda bütün dünya sahnelerinde hayranlık uyandıran Tango Argentino adlı gösteriyle zirveye ulaştı. Tango geri dönüyordu. Böylelikle Astor Piazzolla’nın “Dinlemek İçin Tango” adıyla başlattığı yeni tango akımına rağmen Piazzolla müziğine de uyarlanan dans ve koreografiyle, tango, görsel yönü ağır basan bir sanat dalı haline dönüştü.
Dans ağırlıklı bir müzikal
Tango Pasion, dans ağırlıklı bir müzikal. İlk kez 1993 yılı Nisan ayında Broadway’de sahnelendi. Gösteri “tanguero” ların (tango tutkunlarının) dansları ve şarkıcıların söylediği tangolarla belirli bir zaman dilimi içinde somutlaşan bir öyküyü sözsüz olarak sadece müzik ve dansla seyirciye aktarmayı amaçlıyor.
Bu bakımdan, tangonun kaynaklandığı ve önemli müzik türü olan Milonga’dan başlayarak Mariano Mores’in “Cafetin De Buenos Aires”ine. El Choclo’ya, Carlos Gardel’in “El Dia Que Me Quieras” adlı ünlü melodisinden Anibal Troilo’nun “Malena”sına ve Piazzolla’nın “Ballada Para Un Loco”suna kadar uzanan sözlü tangolarla arada geçen enstrümantal parçalar ve danslarla, anlatılmak istenen tango tutkusu, sahnede gitgide belirginleşmekte ve seyirciyi de etkisi altına almakta.
En iyi tangoyu yapabilmek
Tango Pasion, 40’lı yıllarda Buenos Aires’in “Cafetin”lerinden birinde geçer. Vakit gece yarısıdır. “Tanguero”lar, sevdiği müziği söylemek ve dans etmek için bir araya gelmişlerdir. Arjantinli ressam Ricardo Carpani’nin orijinal tabloları tarafından anımsatılan özel giysili, renkli karakterlerin içeri süzülmesiyle bar canlanır. Carpani’nin eserleri ise onun gençliğinde Buenos Aires “cafe”lerini dolduran tiplerden esinlenmiştir. Her şeyi dikkatle süzen bu Carpani “tip”lerinin dikkatleri altında, kahramanlarımız en iyi tangoyu yapabilmek için birbirleriyle yarışırlar. “Tango Pasion”, ünlü “Tango Argentina”nın bir devamı. Ama 10 yıl sonraki gelişmiş bir devamı. Kadrosu biraz daha küçük olmakla birlikle, başta Sexteto Mayor olmak üzere yaklaşık aynı artistlerden oluşmakta. Biraz daha genç ve yeni ünlü olmuş isimlere de yer verilmiş. En önemlisi, koreografisinin Hector Zaraspe gibi kendini sanat dünyasında kanıtlamış bir ünlü tarafından yapılmış olması. Zaraspe, Spartacus, I am a Dancer, Captain Paul Jones gibi filmlerin, La Traviata, One Hundred Nights, Manon ve Maskeli Balo adlı operaların koreografı olarak bilinmekte. Ünlü dansçı Nureyev’in de yirmi yıl boyunca çalıştırıcısı ve özel danışmanı olmuştu.
Gösterinin müziğini Sexteto Mayor yapmakta. Tango Argentino ile ün yapan, Tangomania adlı şov ile bu ünü sürdüren altılı, şu elemanlardan oluşmakta: Yorum, düzenleme ve orkestrasyon çalışmalarım üstlenen iki bandoneonist: Jose Libertella ve Luis Stazo. Kemanlarda Mario Abramovich, Eduardo Walczac, piyanoda Oscar Palermo ve kontrbasta (1992’de ölen ünlü Kicho Diaz’ın yerine) Osvaldo Aulicino. Ancak topluluğa aslında tango geleneğine uymayan iki enstrüman daha ilave edilmiş: Vurmalı çalgılarda Jorge Mario Orlando ve Klavier/Syntheseiser’da Juan Carlos Zununi. Dans grubu altı çift sanatçıdan oluşmakta. Grupta Arjantinli olmayan tek sanatçı, İsveçli Gunilla Winquist.
Gösteriye misafir olarak katılan Winquist, bir tiyatro sanatçısı ve film artisti.
Tango Pasion adlı gösteri, Yapı Kredi Bankası’nın 50. kuruluş yılı için davet edildi. 4-8 Eylül 1994 tarihleri arasında İstanbul Harbiye. Açıkhava Tiyatrosu’nda sunulacak bu olağanüstü müzikali izledikten sonra -eğer değilseniz- sizin de bir “tango tutkunu” olacağınızı rahatlıkla söyleyebiliriz.
FEHMİ AKGÜN
Cumhuriyet Gazetesi 31.08.1994